آزمایش کم خونی چیست؟ + ضرورت انجام برای خانم‌ها

بدن هر انسان از تعدادی گلبول‌های سفید و قرمز تشکیل شده است. هرگاه تعداد گلبول‌های قرمز در بدن کاهش پیدا کند، فرد با بیماری کم خونی مواجه خواهد شد. وظیفه اصلی این گلبول‌ها حمل اکسیژن به اندام‌های بدن است. از علائم کم خونی پنهان می‌توان به خستگی و احساس سرما اشاره کرد. انواع مختلفی از کم خونی وجود دارد اما شایع‌ترین نوع آن، که بیشتر خانم‌ها را درگیر می‌کند، کم خونی ناشی از فقر آهن است.

آزمایش کم خونی چیست؟

هرگاه بدن با کمبود آهن روبرو شود تعداد گلبول‌های قرمز در جریان خون کاهش پیدا می‌کند. این کمبود آهن زمانی اتفاق می‌افتد که بدن آهن معدنی کافی نداشته باشد. بدن برای تولید هموگلوبین به آهن احتیاج دارد. پروتئینی در گلبول‌های قرمز وجود دارد که به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند اکسیژن را از طریق رگ‌های خونی حمل کرده و بافت‌ها و اندام‌های مختلف برساند.
در صورتی که بدن هموگلوبین کافی تولید نکند، اکسیژن لازم به بافت‌ها و ماهیچه‌ها نرسیده و موجب ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها می‌شود. در این حالت می‌گویند شخص به کم خونی مبتلا شده است. هرگاه فرد احساس خستگی، ضعف شدید و سردی داشته باشد و هم چنین پوست رنگ پریده‌ای داشته باشد، علت آن نرسیدن اکسیژن مورد نیاز به اندام‌ها برای انجام وظایف خود است.
برای تشخیص کم خونی، پزشک معالج پس از بررسی و معاینه فیزیکی به منظور بررسی بیشتر آزمایش خون را تجویز می‌کند. بیمار می‌تواند با ارائه اطلاعات مفید به متخصص از جمله علائم، سوابق پزشکی و خانوادگی، رژیم غذایی، دارو‌هایی که مصرف می‌کند و هم چنین در صورت مصرف دخانیات و مشروبات الکلی به او در تشخیص نوع کم خونی کمک کند. انجام آزمایش خون علاوه بر شناسایی کم خونی می‌تواند بیماری‌های زمینه‌ای دیگر را در صورت وجود داشتن، تشخیص دهد.
آزمایش خون تعداد گلبول‌های قرمز موجود در خون را شمارش می‌کند و نشان می‌دهد که مقدار آن کاهش پیدا کرده است یا خیر. از آن جایی که کم خونی نوعی اختلال به شمار می‌رود، با تست کم خونی می‌توان نوع و علت آن را پیدا کرد.

چه زمانی باید آزمایش کم خونی انجام شود؟

هرگاه با یکی از علائم کم خونی پنهان مانند احساس خستگی مفرط و سرمای شدید در بدن خون مواجه شدید و علت آن را نمی‌دانید بهتر است به پزشک مراجعه کرده تا آزمایش خونی را برای بررسی‌های بیشتر تجویز کند. در برخی موارد افرادی که برای اهدای خون مراجعه می‌کنند متوجه تعداد کم هموگلوبین بدن خود می‌شوند که از نشانه‌های کم خونی و فقر آهن به حساب می‌آید. در این صورت باید به پزشک مراجعه کنید.

آشنایی با انواع آزمایش‌های کم خونی

به منظور شناسایی کم خونی، پزشک پس از انجام معاینات فیزیکی و بررسی سوابق خانوادگی، برای تشخیص دقیق‌تر انجام تست‌های کم خونی را تجویز می‌کند. آزمایش‌های اضافی کمک می‌کنند تا علت کم خونی و نوع آن مشخص شود که اکثر بیماران نیازی به انجام تمام آن‌ها ندارند. این آزمایش‌ها را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

۱- آزمایش شمارش کامل خون
تست CBC یا شمارش کامل خون بخش ضروری از یک آزمایش خون است. در این تست انواع مختلف سلول‌های خون اندازه‌گیری می‌شوند. معمولاً این تست به عنوان قسمتی از یک معاینه عادی با هدف شناسایی مشکلات سلامتی به کار برده می‌شود و بیماری کم خونی را می‌تواند نشان دهد.
۲- آزمایش اسمیر خون با هدف اندازه‌گیری تعداد، اندازه و نوع سلول‌های خونی
۳- آزمایش دیفرانسیل گلبول‌های سفید به منظور شمارش انواع مختلف گلبول‌های سفید
۴- آزمایش رتیکولیست‌ها با اندازه‌گیری تعداد رتیکولیست‌ها که همان گلبول‌های قرمز جدید تولید شده هستند.
این آزمایش‌ها برای تجزیه و تحلیل اجزای مختلف خون به کار برده می‌شوند. از طرفی با توجه به اینکه در برخی از کم خونی‌ها، گلبول‌های قرمز تولید شده با سرعت بالایی قبل از جایگزین شدن تخریب می‌شوند می‌توان آزمایش‌های دیگری را با هدف تجزیه غیرطبیعی گلبول‌های قرمز انجام داد:

۱- ارزیابی هموگلوبین با هدف اندازه‌گیری انواع مختلف هموگلوبین و پروتئینی که در گلبول‌های قرمز وجود دارند.
۲- هاپتوگلوبین برای شمارش پروتئینی که موجب تخریب گلبول‌های قرمز می‌شود.
۳- لاکتات دهیدروژناز برای اندازه‌گیری تعداد آنزیم‌هایی که آسیب بافتی یا تخریب گلبول قرمز را نشان می‌دهد.
۴- G6PD با هدف شمارش آنزیمی که از تجزیه گلبول‌های قرمز جلوگیری می‌کند.

تفسیر آزمایش کم خونی چگونه صورت می‌گیرد؟

در تفسیر آزمایش هر آنچه اندازه‌گیری شده است به صورت عددی نشان داده می‌شود. هرگاه مقدار آن خارج از محدوده طبیعی و نرمال باشد با علامت H مخفف کلمه High و یا L مخفف کلمه Low به ترتیب بالا بودن و پایین بودن از حد نرمال را نشان می‌دهند، مشخص می‌شوند. پایین بودن به معنای تعداد کم گلبول‌های قرمز و احتمال ابتلا به بیماری کم خونی است.

علائم کم خونی در خانم‌ها

زنان با توجه به از دست دادن خون در دوران قاعدگی یا حاملگی، بیماری کم خونی از رایج‌ترین مشکلات سلامتی آن‌ها به حساب می‌آید. علائم بروز این اختلال در خانم‌ها را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:

• خستگی مفرط
• پوست رنگ پریده‌تر از حد معمول
• تنگی نفس
• سر درد
• تپش قلب
• احساس سرمای شدید
• خشک شدن و آسیب‌پذیر شدن مو‌ها
• متورم شدن و احساس درد زبان یا دهان
• ناخن‌های شکننده
• عفونت‌های مکرر
• کاهش یا افزایش اشتها
• احساس افسردگی

علائم کم خونی در آقایان

کم خونی در مردان به نسبت زنان با علائم متفاوتی از آن‌ها رخ می‌دهد. برخی از این علائم عبارت‌اند از:

• احساس خستگی شدید و عدم توانایی فعالیت‌های بدنی روزانه
• تهوع بدون دلیل
• پوسته و گود شدن ناخن‌ها
• عدم تمرکز کافی بر روی مسائل
• سوزن سوزن شدن دست و پا‌ها
• افزایش ضربان قلب
• ریزش مو شدید

هومکا و تشخیص کم خونی در منزل!

آزمایش خون می‌تواند به عنوان نشان دادن تصویری از سلامت بدن شما مورد استفاده قرار گیرد. انجام آزمایش کم خونی با اندازه‌گیری تعداد گلبول‌های قرمز می‌تواند به شناسایی بیماری کم خونی کمک کند. علائم کم خونی پنهان مانند رنگ پریده شدن پوست، احساس خستگی و ضعف و… در تشخیص بیماری نقش به سزایی دارند.
سامانه هومکا آماده ارائه خدمات آزمایش در منزل به بیماران است. شما می‌توانید با مراجعه به سایت www.homeca.ir و یا تماس با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ درخواست آزمایش خود را با کارشناسان هومکا در میان گذاشته و در خواست خود را ثبت کنید. هومکا طرف قرارداد با آزمایشگاه‌های استان‌ تهران و شهرهای کرج، قم، آمل، قزوین، تبریز، شیراز، اصفهان، اهواز، مشهد و رشت با تحت پوشش قرار دادن بیمه‌های پایه و تکمیلی شرایطی را فراهم کرده تا بتوانید آزمایش کم خونی را در محل خود انجام دهید.