دنیای اطلاعات مرجع کامل اطلاعات
دنیای اطلاعات: محافظ برق دستگاهی است که در مسیر ورودی برق قرار می‌گیرد و برای مواقعی که مقدار ولتاژ ، آمپر یا توان مصرف شده خارج از حد استاندارد باشد جریان برق را قطع می‌کند و بعد که شرایط به حالت stabel رسید مجددا مسیر ورود جریان را به تجهیزات الکتریکی وصل می‌کند ، این محافظ برای جلوگیری از آسیب رسیدن به دستگاه های برقی استفاده می‌شود.
پس در واقع وظیفه محافظ ولتاژ شناسایی کردن ولتاژ بیش از حد و غیر مجاز و منحرف کردن الکتریسته اضافی به سیم اتصال به زمین است به همین دلیل همه‌ی محافظ‌های ولتاژ باید پین اتصال به زمین داشته باشند و به یک پریز دارای اتصال به زمین وصل شوند تا عملکرد درست خود را داشته باشند و نیاز به تعمیر محافظ ولتاژ برق نباشد.
محدوده‌ی کارکرد ولتاژ و آمپر و همچنین زمان مورد نیاز برای وصل جریان برق بستگی به وسیله‌ی الکتریکی که محافظ به آن وصل است دارد مثلا مقدار توان مصرفی دستگاه ماشین لباس شویی، جارو برقی و … با یکدیگر متفاوت است.
درحال حاضر بیشتر محافظ های موجود در بازار فقط مقدار ولتاژ ورودی را محاسبه می‌کند و مقدار آمپر و توان در آن محاسبه نمی‌شود ، ولتاژ به میزان اندازه گیری پتانسیل انرژی الکتریکی گفته می‌شود به عبارتی اگر دقیق‌تر بخواهیم اشاره کنیم اختلاف در پتانسیل انرژی الکتریکی یا فشار برق را ولتاژ می‌گوییم . محاسبه تغییر ولتاژ و تشخیص ولتاژ غیر استاندارد حدود ۵۰ میلی ثانیه طول می‌کشد که برای تخریب لوازم برقی زمان بسیاری محسوب می‌شود. بیشتر مواقع تعمیر محافظ ولتاژ برق مربوط به قطعات داخلی آن است.
محافظ برق هیچ تاثیری برعملکرد برق ، تنظیم برق ، و یا رفع رپیل و … برق ورودی و خروجی ندارد و فقط تنها کار آن این است که وقتی ولتاژ از حد استاندارد خارج شد جریان برق را قطع کند.
در کشور ما به دلیل اینکه مقررات ملی ساختمان مبنی بر طراحی صحیح تاسیسات برقی رعایت نمی‌شود از این رو وجود محافظ برای هر دستگاه برقی یا بر سر راه کنتور برق ساختمان کاملا ضروری است. هزینه تعمیر محافظ ولتاژ برق معمولا مقدار پایین و مقرون بصرفه ای است.
ولی در کشورهای پیشرفته اینگونه نیست و چون اجرای مقررات و اجرای صحیح تاسیسات اجباری است نیازی نیست که برای استفاده از وسایل برقی از محافظ استفاده شود در هنگام خرید محافظ برای وسیله برقی به نکاتی مثل اینکه محافظ حتما دارای دکمه on و off باشد و گارانتی داشته باشد دقت کنید چرا که داشتن گارانتی باعث می‌شود اگر کیفیت آن خوب نبود و خراب شد بتوانید تعویض و یا تعمیر محافظ ولتاژ برق رایگان داشته باشید.
برای اینکه در هزینه‌هایتان صرفه جویی کرده باشید چون بعضی وسایل الکتریکی توان مصرفی و شدت جریان و زمان مورد نیاز تاخیر مشترکی دارند، می‌توانید با مشورت کردن با یک شخص متخصص در این زمینه اگر ممکن بود برای همه ی وسایل یا بعضی از وسایل از محافظ مشترک استفاده کرد.
سعی کنید محافظ برقی بخرید که منافذ آن دارای محافظ پلاستیکی باشد چرا که در این صورت امنیت بیشتری دارد به ویژه برای کودکان که نتوانند دست بزنند یا اشیا را به آن وارد کنند.
همچنین محافظی بخرید که حتما علامت استاندارد داشته باشد ، جنس قطعات الکترونی استفاده شده در آن اورجینال باشد ، و دارای نمایشگر باشد به دلیل نشان دادن مقدار ولتاژ ، آمپر ، توان و مصرف اگر محافظ دارای این ویژگی‌ها باشد کیفیت نسبتا قابل قبولی خواهد داشت و می‌تواند مدت زیادی برای شما کار کند. آمار نشان نشان می دهد بیشترین تعمیر محافظ ولتاژ برق برای محافظ های غیر استاندارد است.
اختلالات و تعمیرات محافظ ولتاژ برق
قطع شدن خروجی دستگاه
چراغ سبز می‌شود اما چند ثانیه پس از سبز شدن خروجی دستگاه قطع می‌شود در حالی که چراغ سبز است
دلیل این مشکل این است که خازن‌هایی که در ساخت محافظ مورد استفاده قرار می‌گیرند بعد از مدتی بعضی از آن‌ها ضعیف می‌شوند و توانایی تامین جریان مدار را ندارند و اگر خازن را با یک خازن سالم جایگزین کنید این مشکل رفع خواهد شد ، یکی از روشهای ساده ، راحت و کم هزینه برای راه اندازی جریان کم در مدار‌ها محدود کردن جریان توسط خازن‌های پلی استر می‌باشد.
روشن شدن بدون مکث دستگاه
وقتی محافظ را به برق متصل می‌کنیم بدون مکث سریعا روشن می‌شود
این اختلال می‌تواند ناشی از سوختن آی سی lm 324باشد ، روش رفع این مشکل تحریک کردن رله با استفاده از خروجی lm324 و تقویت کردن آن به وسیله ترانزیستور می‌باشد که با اتصال کوتاه آی سی یا ترانزیستور رله به حالت وصل می‌رود.
خاموش شدن چراغ های دستگاه
بعد از این که چراغ زرد می‌شود ، تمام چراغ‌ها خاموش می‌شود
این اختلال مربوط به چند مورد سوختن یا خرابی LED سبز رنگ ، خرابی ترانزیستور ، راه اندازی رله و سوختن خروجی آی سی می‌تواند باشد .
چراغ قرمز پیوسته و مداوم چشمک می‌زند
در این نوع خرابی اولین کار باید برق ورودی از پریز را بررسی کنید . برق ورودی از پریز نباید از 190 ولت کمتر باشد اگر بررسی کردید و کمتر نبود سپس موارد دیگری مثل خرابی خازن پلی استر ، خرابی خازن الترولیت ، خرابی خازن LM 324 ، خرابی آی سی ، سوختن دیود و … را نیز بررسی کنید .
تمام چراغ‌ها همزمان با هم روشن می‌شوند
برای تعمیر در این حالت خرابی باید آی سی تعویض شود LM 324 یک آی سی با 14 پایه است که در درون خود 4 عدد تقویت کننده دارد که از این آی سی در اکثر محافظ‌های برق استفاده می‌شود چراغ‌های محافظ که در خروجی این آی سی قرار دارند اگر به حالت روشن بمانند نشان دهنده‌ی خرابی آی سی اسنت و باید آی سی را تعویض کرده و یک آی سی سالم جایگزین نمائید.
ری استارت شدن دستگاه
چند دقیقه بعد از اینکه چراغ دستگاه سبز می‌شود دستگاه دوباره ری استارت می‌شود
این نوع اختلال ناشی از ضعیف شدن خازن پلی استر می‌باشد که لازم است برای رفع این خرابی خازن عوض شود ، علت این امر این است که با گذشت زمان و اعمال ولتاژ زیاد به خازن جریان الکتریکی از صفحه عایق ( صفحه نازک دی الکتریک ) عبور کرده و خازن دچار نشتی می‌شود که در نهایت باعث عملکرد نادرست خازن می‌شود .
چراغ سبز می‌شود ولی دستگاه محافظ خروجی ندارد
این خرابی به علل مختلفی ممکن است به وجود بیاید مثلا قطع شدن سیم خروجی رله که به خروجی پریز محافظ وصل است می‌تواند دلیل این خرابی باشد که راه حل آن تعویض سیم است همچنین سوختن خروجی آی سی LM 324 می‌تواند از علت‌های این خرابی باشد که در این مورد هم باید آی سی تعویض گردد و یا ممکن است خرابی به علت سوختن ترانزیستور ایجاد شده باشد که در آن صورت نیز باید ترانزیستور تعویض شود .
چراغ سبز می‌شود و به محض سبز شدن دوباره قرمز می‌گردد
این خرابی ممکن است به دلیل این باشد که خازن پلی استر ضعیف شده باشد که اگر دلیل خرابی این موضوع باد چاره‌ای جز تعویض خازن ندارد و یا ممکن است بویین رله سوخته و اتصال کوتاه اتفاق افتاده باشد ، برد الکترونیکی دستگاه محافظ اتصالی کرده باشد و یا خازن الکترولیت مدار خراب شده باشد .
دستگاه بر روی چراغ قرمز می‌ماند
این اختلال در مواقعی مثل پارگی اتصالات بین قطعات الکترونیکی روی برد پیش می‌آید که راه حل آن این است که با لحیم کاری ترمیم شود ، سوختن آی سی lm 324 نیز می‌تواند عامل این خرابی باشد که باید در صورت اطمینان از این که ایراد از این قطعه است اقدام به تعویض آن کنید دلیل دیگر این خرابی می‌تواند قلع سرد باشد که جهت رفع آن ابتدا باید پایه‌های قلع کاری شده چک شود.
دستگاه به طور کامل روشن نمی‌گردد
این خرابی مربوط به برد الکترونیکی دستگاه محافظ ولتاژ جریان برق می‌باشد که به چند حالت ممکن است اتفاق بیفتد:
حالت اول این که پریز برق ندارد که در این صورت باید با وسیله ای مثل فازمتر از سالم بودن پریز برق مطمئن شوید.
حالت دوم ممکن است کلید روی دستگاه که برای روشن و خاموش شدن مورد استفاده قرار می‌گیرد خراب شده باشد که باید کلید را با یک کلید سالم عوض کنید.
حالت سوم این است که سیم از قسمت انتهای دو شاخه قطع شده باشد که در این صورت نیز باید دوشاخه تعویض گردد.
حالت چهارم ممکن است آی سی مدار سوخته باشد که باید آی سی تعویض گردد.
حالت پنجم ممکن است برد مدار کنترل قطع شده باشد که در این مورد باید فیوز مدار چک شود اگر فیوز سالم بود باید به دنبال ایراد در قلع سرد یا قطعی مسیر برد مدار چاپی بگردید.
حالت ششم ممکن است رله خراب شده باشد چرا که رله‌ها معمولا بر اثر کارکرد زیاد و یا جریان عبوری زیاد از آن‌ها خراب می‌شوند و راه حل این مشکل نیز جایگزین کردن رله جدید و سالم می‌باشد.
در پایان توصیه می‌شود که برای هر وسیله‌ی برقی که در منزل و یا محل کار از آن استفاده می‌کنید حتما یک محافظ ولتاژ برق تهیه کنید چرا که اگر وسیله برقی محافظ نداشته باشد نوسانات برقی ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری به دستگاه‌های برقی وارد کنند و حتی باعث سوختن و از بین رفتن همیشگی وسیله برقی شوند.
