دنیای اطلاعات مرجع کامل اطلاعات
دنیای اطلاعات: مسمومیت ☠️ با منواکسید کربن یا گازگرفتگی مسمومیتی است که به خاطر تنفس گاز خطرناک کربن مونو اکسید ⚠️ ایجاد میشود.این مسمومیت که به وسیله ی انواع وسایل گازسوز از جمله بخاری، آبگرمکن، پیک نیک و حتی ذغال ایجاد می شود اغلب در زمستان ❄️ دیده میشود. به این دلیل که اگر دودکش و یا تهویه ی یک مکان مسدود باشد، گاز کربن مونو آکسید منتشر شده از موارد مذکور امکان خروج نمییابد،در محیط ساختمان 🏘️ منتشر شده و سبب مسمومیت و در نهایت مرگ میشود. مرگ بر اثر گازگرفتگی را «مرگ خاموش» مینامند. علائم گازگرفتگی مانند سرماخوردگی است. علائمی مانند سردرد، سرگیجه و سوزش چشم 👁️ .
مونو اکسید کربن، یک گاز سمی ☠️ است که طعم و بو ندارد. این گاز میتواند با هوای آلوده به داخل تانک غواصی راه یافته باشد و غواص را مسموم نماید.
علت
منواکسید کرین گازی است که در اثر سوختن ناقص سوخت های فسیلی مانند نفت، گاز، بنزین ، گازوئیل و ذغال چوب حاصل می شود و چون گازی بی رنگ ، بی بو، بی مزه و غیر محرک است مسمومیت با آن به سادگی رخ می دهد. میل ترکیبی منواکسید کربن با هموگلوبین بسیار بیشتر از اکسیژن بوده و در خون با هموگلوبین ترکیب پایداری تشکیل می دهد به تدریج با بالا رفتن میزان مونواکسیدکربن در خون ، میزان هموگلوبین آزاد و در دسترس برای انتقال اکسیژن کاهش یافته و در نتیجه اکسیژن رسانی به بافتهای بدن از جمله مغز راکاهش میدهد و سبب بروز مسمومیت شده و سیستم عصبی دچار اختلال می گردد و قدرت هر گونه اقدامی از فرد مسموم سلب می شود. هموگلوبین که بخشی از سلولهای قرمز خون و حامل اکسیژن به بافتهای بدن است با مونوکسید کربن (CO) بسیار سریعتر از اکسیژن ممزوج شده و بنابراین هیچ مکانی برای حمل اکسیژن توسط هموگلوبین باقی نمیماند.
عوارض
مسمومیت با مونوکسید کربن (CO) میتواند باعث سردرد، گیجی و باریک بینی (که در آن همه چیز را در اطراف به مانند تونل میبینید) و نیز لبها و ناخنهای قرمز شود.
پیش گیری
سیگار 🚬 کشیدن باعث افزایش مونواکسید کربن و کاهش توانائی بدن در انتقال اکسیژن گردد. از سیگار کشیدن باید ۱۰ تا ۱۲ ساعت قبل و بعد از غواصی اجتناب شود. سیگار کشیدن همچنین خطر آسیب انبساط ریه (overexpansion) را افزایش داده چرا که بافت ریه توسط مواد شیمیایی موجود در دود سیگار 🚬 آسیب دیده است. پیشگیری از مسمومیت با گاز CO بسیار ساده است استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد در پیشگیری از این مسمومیت از اهمیت بالایی برخوردار است. کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار می رود . دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش برای کارکرد مناسب دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری شما سرد است دلیل آن خارج نشدن محصولات احتراق وگازهای سمی ازدودکش است دراین صورت باید ضمن رفع نقص ، به طور موقت با بازکردن قسمتی از در یا پنجره تهویه درمحیط ایجاد نمائید. همچنین داشتن کلاهک مخصوص برای دودکش در پشت بامها برای جلوگیری از عدم بروز خاموشی بخاری و به دنبال آن انتشار گاز CO اهمیت بالایی دارد. رنگ شعله 🔥 بخاری و وسایل پختوپز باید آبی باشد، و چنانچه رنگ شعله 🔥 قرمز، زرد و یا نارنجی باشد، نشانگر نقص در سوخت رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که سریعاً باید بررسی شود. اگر رنگ شعله 🔥 بخاری آبی نباشد ممکن است هوای کافی به بخاری نرسیده وتولید گاز منواکسید کربن کند. در صورت استفاده از وسایل گرمایشی مانند بخاری و شومینه، نباید تمامی روزنههای جریان هوا در منزل و به ویژه اتاق خواب مسدود شود. از نصب آبگرمکن در حمام 🛀 ، روشن کردن شعلههای 🔥 اجاق گاز در آشپزخانه جهت گرم نگه داشتن محیط داخل خانه، جدا خودداری شود. در صورت کوچک بودن سایز مجرای خروجی و لوله کشی مشترک شومینه برای چند واحد ، باعث برگشت دود از شومینه روشن طبقات پایین به داخل شومینه خاموش طبقات بالاتر می گردد. انتهای کلیه دودکش ها باید حداقل یک متر ازسطح بام و یک متر ازدیوار جانبی بام فاصله داشته ودارای کلاهک مخصوص به شکل H باشد. دودکش واتصالات آن باید ازجنس مقاوم وبدون هیچگونه منفذ یا نشتی درسرتاسر آن باشد . شیب لوله های افقی درداخل واحدها باید مثبت و روبه بالا وارتفاع عمودی لوله دربیرون حداقل سه برابر طول افقی آن باشد. قطر لوله دودکش باید مساوی یا بزرگتر ازقطر لوله خروجی دستگاه گازسوز باشد. اگر فضای خود را با شوفاژ و سیستم حرارت مرکزی گرم می کنید درزبندی و بستن منافذ به منظور جلوگیری ازاتلاف حرارتی بلاملانع است.. ازقراردادن لوله خروجی بخاری به داخل ظرف آب جدا خود داری کنید. از به کار بردن وسایل گرمایشی بدون نصب دودکش ویا دارای نقص دردودکش جدا خودداری کنید. آب گرمکن های دیواری گازی اگر به مدت طولانی روشن باشند خطرناک می شوند. به کارگیری آب گرمکن های دیواری درفضاهای بسته یا مکان های فاقد جریان هوا ، مجاز نیست. هر وسیله گازسوز باید دارای یک دودکش مستقل و منتهی به فضای بیرون باشد. سرتاسر مسیر دودکش هارا به منظور اطمینان ازهدایت مناسب محصولات احتراق به فضای بیرون کنترل و اطمینان حاصل کنید. هیچگاه کبابپز یا منقل را درون خانه، گاراژ یا محوطه بسته استفاده نکنید. هیچگاه از چراغ یا بخاری نفتی یا گازی که فاقد دودکش است، درون خانه، به خصوص هنگام خواب 😴 استفاده نکنید. درون خانه، به خصوص در محل خوابتان دستگاه هشدار 📣 مونوکسید کربن نصب کنید. تعمیر وسایل گرمایشی توسط افراد غیر مجرب و بی تجربه و یا نصب آنها توسط افراد خانواده 👪 باعث ایجاد خطر میشود.
منبع: دانشنامه آزاد
