دنیای اطلاعات: قرص های زیرزبانی نیتروگلیسرین که در بیشتراوقات فقط “زیرزبانی” یا TNG خوانده می شوند از جمله داروهایی هستند که بیماران قلبی با آن آشنایی زیادی دارند.
این دارو یک داروی سریع الاثر است که به سرعت باعث گشاد شدن عروق کرونر قلب و در نتیجه افزایش جریان خون در این عروق می شود و باعث افزایش جریان خون از طریق عروق جانبی به نقاط کم خون می شود. همچنین فشار پایان دیاستولی بطن چپ و حجم پایان دیاستولی بطن چپ (پیش بار) را کاهش می دهد.
علاوه بر آن مصرف اکسیژن ماهیچه ی قلب را کاهش می دهد و در مجموع سعی می کند از نیاز اکسیژنی قلب بکاهد و در عین حال اکسیژن لازم را به قلب برساند تا بافت قلب دچار آسیب نشود. به این ترتیب درد قلبی کاهش می یابد، برون ده قلب زیاد می شود و فشارخون پایین می آید.
مورد اصلی مصرف این دارو درد قفسه صدری، نارسایی احتقانی قلب و درمان سکته حاد قلبی است.
روش استفاده از قرص زیر زبانی
– قرص باید به طور طبیعی حل شود و بلعیده نشود تا دارو به طور کامل حل شود. بیماری که دهانش خشک است قبل از مصرف قرص کمی آب بنوشد یا دهان خود را خیس کند و قبل از حل شدن قرص زبان خود را حرکت ندهد.
– در صورتی که پس از مصرف یک قرص درد کاهش نیافت میتوان به فاصله هر پنج دقیقه تا سه قرص استفاده کرد و در صورت عدم بهبودی فورا به نزدیکترین اورژانس مراجعه نماید.
نکته: نباید بیشتر از سه قرص در مدت ۱۵ دقیقه استفاده کرد .
– همیشه قرصهای زیر زبانی را همراه داشته باشید.
– قبل از حل شدن قرصهای زیر زبانی زبان را حرکت ندهد و آب دهان را فرو نبرد. اگر درد بیمار شدید است قرصها را با دندان خرد کند تا جذب دهانی سریعتر شود.
– به محض اینکه درد کاملا تسکین یافت هر مقدار از قرص که در دهان مانده را بیرون بریزد و ۱۵ تا ۲۰ دقیقه جهت پیشگیری از سرگیجه یا غش استراحت کند ( مخصوصا اگر سردرد دارد)
– قرصهای زیر زبانی را میتوان جهت پیشگیری از دردهای آنژینی ۵ تا ۱۰ دقیقه قبل از انجام فعالیتهای سنگین بدنی مثل فعالیت جنسی یا بالا رفتن ازپله استفاده کرد . اثر دارو به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ادامه می یابد.
– باید در صورت افزایش درد ، تکرار درد، افزایش مدت درد یا شدت درد به اورژانس مراجعه کرد.
– باید از فاسد نبودن دارو مطمئن باشید در صورتی که احساس سوزش روی زبان ویا سردرد دارید قرصهای نیتروگلیسیرین سالم هستند برای بر طرف شدن سردرد میتوان از قرص استامینوفن استفاده کرد.
– قرص های نیتروگلیسیرین در اثر گرما ، رطوبت، هوا، نور و باگذشت زمان اثر دارویی خود را از دست می دهند پس هر شش ماه یکبار باید این قرصها را تجدید کرد و این دارو باید در ظروف شیشه ای دربسته و تیره رنگ نگهداری شوند.
– نباید مصرف داروهای قلبی مخصوصا ترکیبات نیترات را به طور ناگهانی قطع کرد.
موارد مصرف نیتروگلسیرین
این دارو برای پیشگیری و درمان آنژین صدری حاد و درمان آنژین صدری مزمن و درمان نارسایی بطن چپ مصرف می‌شود. نیتروگلیسرین تزریقی برای کنترل فشار خون حین بعضی از اعمال جراحی و برای کاهش خونریزی به داخل ناحیه جراحی مصرف می‌شود. نیتروگلیسرین تزریقی به عنوان داروی کمکی در درمان نارسایی احتقانی قلب هر ماه با انفارکتوس حاد میوکارد مصرف می‌شود.
الف) پیشگیری از حملات مزمن آنژینی.
ب) درمان آنژین صدری حاد، پیشگیری از حملات آنژینی یا به حداقل رساندن احتمال بروز این حملات قبل از حوادث استرس زا که باید دارو بلافاصله مصرف شود
پ) درمان هایپرتانسیون، نارسایی احتقانی قلب، آنژین.
ت) انفارکتوس حاد قلبی.
ث) کریز فشار خون.
مصرف در بارداری
FDA طبقه بندی: C.
فارماکوکینتیک نیتروگلسیرین
پیوند این دارو به پروتئین حدود ۶۰ درصد است. نیمه عمر نیتروگلیسرین ۴-۱ دقیقه است. اثر دارو از راه انفوزیون وریدی تقریباً بلافاصله، از راه زیرزبانی پس از ۳۰ دقیقه شروع می‌شود. طول اثر دارو از راه انفوزیون وریدی چند دقیقه، از راه زیرزبانی ۶۰-۳۰ دقیقه و از راه پوستی ۲۴-۸ ساعت است. نیتروگلیسرین، پس از آن که تقریباً به طور کامل متابولیزه شد، از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.
منع مصرف نیتروگلسیرین
شکل تزریقی این دارو در موارد تامپوناد قلبی، پریکاردیت constrictive ضربه اخیر به سر و خونریزی مغزی نباید مصرف شود.
عوارض جانبی نیتروگلسیرین
اعصاب مرکزی : سردرد (در بعضی موارد به صورت ضربان دار)، سرگیجه، ضعف، تاری دید.
قلبی ـ عروقی: افت فشار خون در حالت ایستاده، تاکیکاردی، فلاشینگ، طپش قلب، سنکوپ.
پوست: گشاد شدن عروق پوستی، تحریک پوست (با مصرف موضعی).
دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ.
موضعی: سوزش زیر زبان، خشکی دهان.
سایر عوارض: واکنش‌های حساسیت مفرط (بثورات پوستی، درماتیت)، دیزوری، ناتوانی جنسی، تکرر ادرار، راش، واکنش‌های بیش حساسیتی.
توجه: در صورت بروز بثورات پوستی، درماتیت، تاری دید یا خشکی دهان، باید مصرف این دارو قطع شود.
تداخلات دارویی نیتروگلسیرین
مصرف همزمان نیتروگلیسرین با فرآورده‌های حاوی الکل، داروهای پایین‌آورنده فشار خون یا داروهای گشادکننده عروق ممکن است کمی فشار خون ناشی از اثرات نیتروگلیسرین را تشدید کند.
هشدار ها نیتروگلسیرین
۱- درموارد زیر باید با احتیاط فراوان مصرف شود: کم خونی شدید، خونریزی مغزی، ضربه اخیر به سر، گلوکوم، پرکاری تیروئید، سابقه انفارکتوس اخیر قلبی، کاهش حجم خون و فشار پایین در مویرگ‌های ریوی.
۲- با مصرف طولانی مدت نیترات‌ها، ممکن است نسبت به اثر آنها تحمل شود و در نتیجه، نیاز بیمار به دارو افزایش یابد. برای اطمینان از حفظ اثر مطلوب دارو، پیگیری دقیق وضع بیمار توصیه می‌شود.
۳- در صورت لزوم قطع مصرف دارو، به دنبال مصرف مقادیر زیاد یا طولانی مدت، به منظور جلوگیری از بروز حمله واجهشی آنژین ناشی از قطع مصرف دارو، مقدار مصرف باید به تدریج کاهش داده شود.
۴- در صورت بروز تاری دید یا خشکی دهان یا تشدید آن مصرف دارو باید قطع شود.
توصیه های دارویی نیتروگلسیرین
۱- قرص معمولی و پیوسته رهش نیتروگلیسرین باید همراه با یک لیوان آب و با معده خالی مصرف شود.
۲- هنگام استفاده از قرص زیرزبانی، تا زمانی که قرص حل نشده باشد، از خوردن یا نوشیدن باید خودداری شود.
۳- هنگام استفاده از پماد نیتروگلیسرین، پیش از مصرف، پوست باید تمیز شود. در هر بار مصرف، پماد باید بر روی سطح بدون مو مالیده شده و گسترده شود. پس از گسترده شدن، دارو را نباید روی پوست ماساژ داد.
۴- از جویدن و خرد کردن قرص پیوسته رهش باید خودداری کرد.
۵- با بروز اولین علائم حمله آنژین، باید نشست و از قرص زیرزبانی استفاده نمود و در صورت بروز سرگیجه یا از حال رفتن باید احتیاط کرد. اثر قرصها معمولاً طی ۵ دقیقه ظاهر می‌شود.
۶- قرص معمولی پیوسته رهش همچنین فرآورده‌های موضعی نیتروگلیسرین از بروز حمله آنژین صدری جلوگیری می‌نمایند و سبب رفع درد ناشی از حمله نمی‌شوند.
۷- قرصهای زیرزبانی نیتروگلیسرین نباید در معرض هوا قرار گیرند زیرا ممکن است اثر آنها کاهش یابد.
۸- به هنگام برخاستن از حالت خوابیده یا نشسته، باید احتیاط نمود.
۹- به هنگام ایستادن به مدت طولانی یا فعالیت بدنی و همچنین در آب و هوای گرم باید احتیاط نمود.
۱۰- سردرد، عارضه معمولی نیترات‌ها است که با ادامه درمان کاهش می‌یابد. در صورت تداوم یا تشدید سردرد، مراجعه به پزشک ضروری است.
۱۱- در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو، اگر تا نوبت بعدی ۲ ساعت (قرص معمولی، زیرزبانی و پماد) یا ۶ ساعت (قرص پیوسته رهش) فاصله باشد، از مصرف آن باید خودداری نمود.
شرایط نگهداری دارو
– دارو را در دمای کمتر از ۲۵ درجه سانتی گراد نگهداری نمائید.
– دارو را دور از نور و رطوبت و در بسته بندی اصلی خود نگهداری نمائید.
– کپسولهای این دارو را تا قبل از زمان استفاده از بلیستر خود خارج نکرده و با سایر داروها در یک ظرف نگهداری ننمائید .
– دارو را دور از دسترس اطفال نگهداری نمائید.
– از مصرف داروهای تاریخ گذشته خودداری کنید.
منبع: دارویاب – شرکت دارو سازی دانا – تبیان
