علت بارش و چگونگی درست شدن تگرگ

دنیای اطلاعات: در دوران دبیرستان طریقه درست شدن تگرگ را به شما تدریس کرده اند اما ما می‌خواهیم این تدریس را یاد آوری کنیم. به دانه های گرد، ریز و درشت یخ که از آسمان می بارد، تگرگ می‌گویند. گاهی اوقات وقتی قطرات باران از ابرها به سوی زمین می بارند، از میان لایه های سرد هوا عبور میکنند و یخ می‌زنند.
به این قطرات یخ زده، برف میگویند. در چنین مواقعی ممکن هست باد شَدید دانه های برف را به ارتفاعات بالاتری که دارای قطرات آب هست، ببرد. در این صورت، قطرات آب اطراف دانه های برف را فرا می‌گیرند. وقتی این دانه ها مجدداً به منطقه ای که دارای هوای سرد هست میرسند، منجمد میشوند. به این ترتیب اندازه قطرات آب یخ زده افزایش می یابد. اگر وزن آن ها از نیروی رانش هوا که به سمت بالا وارد میشود بیشتر باشد، به شکل تگرگ به زمین می افتند.

طریقه بوجود آمدن تگرگ

علت ایجاد تگرگ برخورد سریع هوای نمناک به لایه‌های بالاتر و سردتر جو و یخ زدن ذرات بخار آب است. قطر تگرگ‌ها در حدود ۵ تا ۵۰ میلی‌متر است و بیشتر از ابرهای کومولونیمبوس (کومه‌ای‌بارا) که اغلب با رعد و برق همراه باشد، می‌بارد. تگرگ از یک هسته مرکزی سفیدرنگ تشکیل شده که رشته‌های سفید زیادی دور آن را فرا گرفته است. این رشته‌ها نیز با پوسته نازکی از یخ احاطه شده‌اند.
اگر دانه تگرگی را از وسط دو نیم کنید، متوجه میشوید که از چندین لایه تشکیل شده هست. این لایه ها به علت یخ زدن مکرر قطرات آب در اطراف دانه برف نخست به وجود می‌آیند.

فرآیند شکل گیری تگرگ و لایه های آن

قطر بعضی از تگرگ ها به ۸ سانتیمتر می‌رسد و وزن تگرگ های بسیار درشت نیز گاه بیش از نیم کیلوگرم هست. بارش تگرگ گاهی اوقات موجب به بار آمدن خسارات شَدید میشود و در بیشتر موارد، بلا و آفتی بزرگ برای کشاورزی هست. دانه های درشت تگرگ گاهی اوقات به انسان ها و حیوانات نیز آسیب می‌رسانند.

تفاوت تگرگ با برف

برف قطرات منفرد منجمد شده آب هستند که به دلیل اندازه کوچک به صورت کریستالیزه و منشعب هستند. اما تگرگ ناشی از انجماد حجم بزرگتری از آب است که بدلیل اندازه بزرگ و نوع شکل گیری به صورت کلوخه های بی شکل هستند. ذرات تگرگ به دلیل سنگین بودن فقط تحت شرایطی خاص به وجود می آیند و به همین علت نادرتر هستند. مهمترین شرط وجود جریان هوای بالا رونده است. این جریان قطرات باران و برف باریده شده را به طبقات فوقانی جو برده در هم مخلوط کرده و منجمد می‌کند. ذرات تا زمانی که سبک هستن در جو معلق و در حال چرخش باقی می مانند اما به مرور با اتصال قطرات و یخ های دیگر به آنها سنگین‌تر شده و بر نیروی رو به بالا غلبه می‌کنند.

تگرگ در قرآن

آیه ۴۳ سوره نور : «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ یُزْجِی سَحَابًا ثُمَّ یُؤَلِّفُ بَیْنَهُ ثُمَّ یَجْعَلُهُ رُکَامًا فَتَرَى الْوَدْقَ یَخْرُجُ مِنْ خِلَالِهِ وَیُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ جِبَالٍ فِیهَا مِنْ بَرَدٍ فَیُصِیبُ بِهِ مَنْ یَشَاءُ وَیَصْرِفُهُ عَنْ مَنْ یَشَاءُ ۖ یَکَادُ سَنَا بَرْقِهِ یَذْهَبُ بِالْأَبْصَارٍِ»؛

آیا ندانسته‌اى که خدا [ست که‌] ابر را به آرامى مى‌راند، سپس میان [اجزاء] آن پیوند مى‌دهد، آنگاه آن را متراکم مى‌سازد، پس دانه‌هاى باران را مى‌بینى که از خلال آن بیرون مى‌آید، و [خداست که‌] از آسمان از کوههایى [از ابر یخ‌زده] که در آنجاست تگرگى فرو مى‌ریزد؛ و هر که را بخواهد بدان گزند مى‌رساند، و آن را از هر که بخواهد باز مى‌دارد. نزدیک است روشنىِ برقش چشمها را بِبَرَد.