دنیای اطلاعات مرجع کامل اطلاعات
دنیای اطلاعات: کالیبر از فرانسه Calibre درسلاح‌های گرم به معنی قطر داخلی لوله سلاح است. گاه این اصطلاح برای اشاره به قطر گلوله نیز به کار می‌رود. در زبان‌های اروپایی این واژه از واژه ایتالیایی کالیبرو (calibro) آمده که آن نیز خود از واژه عربی «قالب» گرفته شده که قالب هم از ریشه پارسی کال و واژه کالبد گرفته شده است. کالیبر را در کشورهای اروپایی بر حسب میلیمتر و در آمریکا بر حسب اینچ نشان می‌دهند.
برخی از کالیبرهای مشهور
در طول تاریخ اسلحه سازی کالیبرهای متفاوتی تولید و مورد استفاده قرار گرفته است. هرچه کالیبر یک سلاح بزرگ‌تر باشد، به دلیل افزایش قطر گلوله وزن آن نیز بیشتر شده و انرژی بیشتری در لحظه برخورد تولید می‌کند. از این رو در گذشته استفاده از کالیبرهای بزرگ مرسوم بود. ولی در طول جنگ جهانی دوم با تجربیات عملی بدست آمده، همه کشورها به سمت استفاده از کالیبرهای کوچک‌تر رو آوردند. در همین راستا تعدادی کالیبر بصورت استاندارد معرفی شد که بجای اینکه هر کارخانه ای کالیبر خاص خود را تولید کند؛ همه کارخانه های اسلحه سازی بر اساس کالیبرهای استاندارد، سلاحهای جدید را طراحی و تولید می کنند.
- ۰/۲۲ یا کالیبر خفیف
- ۵/۵۶ کالیبر ناتو (جدید)
- ۰/۲۷۰ کالیبر بسیار رایج تفنگ‌های شکاری
- ۷/۶۲ کالیبر ناتو (قدیمی)
- ۳۰-۰۶ کالیبر بسیاری از تفنگ‌های شکاری و معادل کالیبر ناتو (قدیمی)
- ۰/۳۲ کالیبر سلاح کمری
- ۰/۳۸ کالیبر رولور اسپرینگ‌فیلد
- ۰/۴۵ کالیبر کلت
- ۹ میلیمتر کالیبر رایج سلاح کمری و مسلسل سبک
- ۰/۵۰ کالیبر مسلسل سنگین براونینگ معروف به «کالیبر ۵۰»
البته نمونه هایی از کالیبرهای بزرگ‌تر نیز در سلاحهای تک تیراندازی یا ضد زره با مصارف خاص و محدود تولید و مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله معروفترین سلاحهای کالیبر ۷/۶۲ اسلحه ۷٫۶۲x39mm)-AK47) کلاشنیکف است که در ایران به عنوان سلاح سازمانی نیروهای مسلح استفاده می شود. همچنین معروفترین سلاحهای کالیبر ۵/۵۶ نیز اسلحه M16 و M4 ساخت ایالات متحده است. نتایج خوب استفاده از کالیبر ۵/۵۶ در جنگهای اخیر ایالات متحده -مانند جنگ ویتنام، سومالی و عراق – همه کشورها را تشویق به استفاده از این کالیبر نموده بطوری که کالیبر ۵/۵۶ رسما از سال ۱۹۸۰ در ناتو به خدمت گرفته شد.
G3 & M14 7.62×۵۱mm – M16 5.56×۴۵mm – AK47 7.62×۳۹mm
برتری کالیبر ۵/۵۶ بر ۷/۶۲
امتیازات کلی
- قدرت نفوذ گلوله ۵/۵۶ مدل SS109 در مجموع از گلوله ۷/۶۲ بیشتر بوده و برای درگیریهای زیر ۳۰۰ متر مناسب می باشد.
- قدرت پس زنی (لگد) گلوله ۵/۵۶ کمتر است و دقت بیشتری را ایجاد می کند.
- وزن کم کالیبر ۵/۵۶ امکان حمل مهمات بیشتری را به سرباز می دهد.
- ابعاد کوچک مهمات ۵۶/۵ امکان استفاده از سلاحهای کوچک‌تر و سبک تر و همچنین سلاحهای مخصوص نیروهای ویژه را به سربازان می دهد.
- قدرت کشندگی کالیبر ۵/۵۶ به علت قابلیت انحراف در مسیر حرکت گلوله پس از برخورد با هدف و خصوصیت متلاشی شدن آن در داخل بدن انسان نسبت به کالیبر ۷/۶۲ بسیار بیشتر است.
آثار و نتایج عبور گلوله از بدن
۱-کالیبر ۷/۶۲ ساخت روسیه: (جهت استفاده در کلاشنیکف)
- این گلوله قابلیت عبور از ۲۶میلیمتر بافت زنده انسانی را دارد و بعد از این مسافت انحراف گلوله آغاز می شود.
- این گلوله در ناحیه شکمی دارای کمترین آثار تخریبی می باشد.
- در هیچ نمونه ای مورد قطع عضو مشاهده نشده است.
- این گلوله در بسیار از موارد نمی تواند از سمت مقابل بدن عبور کند.
۲-کالیبر۷/۶۲ ساخت یوگسلاوی: (جهت استفاده در کلاشنیکف)
- این گلوله قابلیت حرکت در خط مستقیم در بدن انسان تا ۹سانتیمتر را دارد.
- انحراف این گلوله در بدن انسان خیلی زیاد است. این انحراف باعث ایجاد یک حفره بزرگ در محل خروج گلوله می شود. در مجموع تا عمق ۱۱ سانتیمتر اعضای بدن به دو نیم می شوند. استخوانها ۱۰۰% شکسته شده و عضلات کوچک و متوسط بطور حتم پاره می شوند. در زخم حفره خروجی به علت ایجاد شدن لخته خون مسیر بند آمده و زخم نیز خونریزی بسیار کمی دارد.
۳-کالیبر ۵/۵۶:
- ایجاد یک حفره بزرگ دایمی در بدن.
- این گلوله تا عمق ۱۲سانتیمتر در مسیر مستقیم حرکت می کند و سپس همراه با یک انحراف ۹۰درجه متلاشی شده و قطعات کوچک‌تر تا عمق ۷سانتیمتر در اعضای جانبی نیز فرو می روند. این فرآیند باعث جداشدن اعضای داخلی بدن می شود.
به این ترتیب به دلیل انحراف بسیار زیاد کالیبر ۵/۵۶ و همچنین قابلیت متلاشی شدن این گلوله در بدن انسان جراحات خطرناک تری مانند قطع عضو، از کار افتادن اعضای جانبی مسیر حرکت گلوله و همچنین ایجاد حفره های متعدد و نسبتاً بزرگ در محل خروج می شود که نسبت به کالیبر ۷/۶۲ بسیار کشنده تر است.
نتیجه گیری
باتوجه به مطالب فوق گلوله کالیبر ۵/۵۶ به دلیل قابلیت حمل زیاد و ایجاد جراحات شدید در دشمن، برتری بلامنازعی دارد. ولی باید توجه داشت که اثرات این گلوله در فواصل تا ۳۰۰ متر می باشد. البته از آنجا که دید موثر یک سرباز بیش از ۳۰۰متر نیست، عملا این گلوله قابلیت خود را حفظ می کند. ولی در سالهای اخیر با افزایش تولید و کاربرد سایتهای نشانه روی لیزری و دوربینهای نظامی قابل نصب بر روی سلاحهای متفاوت، قدرت دید سربازان به بیش از ۳۰۰ متر افزایش یافته است.
بنابراین به نظر می رسد که مجدداً استفاده از کالیبر۷/۶۲ به دلیل قدرت بیشتر و خطای کمتر در فواصل بیش از ۴۰۰ متر در دستور کار ارتشهای جهان قرار گیرد. با این وجود هنوز ارتشهای پیشرفته جهان مانند ایالات متحده، کشورهای عضو ناتو و کشورهای بلوک شرق مانند روسیه تمایل به استفاده از کالیبرهای شارژ متوسط مانند ۵/۵۶ را دارند. حتی کشورهای جهان سومی و ارتشهای غیر تکنولوژیک مانند ایران نیز که سالها از کالیبر ۷/۶۲ استفاده می کردند، به سمت استفاده از کالیبر ۵/۵۶ روی آورده اند.
کالیبرهای رایج در اینچ و معادل متریک آنها
| کالیبر در اینچ | کالیبر در متریک | قطر معمول گلوله | فشنگ های متداول | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| .۴۴ | ۱۰٫۹ میلیمتر | ۰٫۴۲۹ اینچ | .۴۴۴ Marlin, .44 S&W Russian, .44 S&W Special, .44 Remington Magnum, .44 Auto Mag, .440 Cor-Bon, .44/454 JDJ Woodswalker | |
| .۴۰ | ۱۰ میلیمتر | ۰٫۴۰۰ اینچ | .۴۰ S&W, 10mm Auto | |
| .۴۵ | ۱۱٫۴۳ میلیمتر | ۰٫۴۵۱–۰٫۴۵۴ اینچ | .۴۵ ACP, .45 GAP, .454 Casull, .45 Long Colt .455 Webley | Bullet diameter depends on bullet type/material. Generally 0.451 in for full metal jacket bullets and 0.454 in for lead bullets. |
| .۵۰ | ۱۲٫۷ میلیمتر | ۰٫۵۱۰ in, 12.95 میلیمتر | .۵۰ BMG, .50 Action Express, 12.7×۱۰۸mm | M2 Browning machine gun and other heavy machine guns, long-range rifles typified by Barrett products. Desert Eagle handgun. |
| .۱۷۲ | ۴ میلیمتر | ۰٫۱۷۲ اینچ | .۱۷ HMR, .17 Hornet, .17 Ackley Hornet, .17 Winchester Super Magnum, .17-32 Magnum, .17 VHA, .17 Remington, .17/222, .17 Mach III-IV, .17 Ackley Improved Bee, .17-357 RG, .17 Remington Fireball, .17 Incinerator, 4.39x39Rmm SPS | |
| .۲۰, .۲۰۴ | ۵ میلیمتر | ۰٫۲۰۴ اینچ | .۲۰۴ Ruger, 5mm Remington Rimfire Magnum | |
| .۲۲۱ | ۵٫۴۵ میلیمتر | .۲۲۱ اینچ | ۵٫۴۵mm x 39mm خانواده روسی | Russian Mil Std |
| .۲۲ | ۵٫۶ میلیمتر | .۲۲۳ اینچ | .۲۲ Short, .22 Long, .22 Long Rifle, .22 Stinger, 22 Extra Long, .297/230 Morris Extra Long, .22 Hornet, .22 Rem Automatic, 5.66 x39 MPS, .22 Rem Jet | |
| .۲۲۴ | ۵٫۷ میلیمتر | .۲۲۴ اینچ | .۲۱۸ Bee, .219 Zipper, .22 Hornet-K, .220 Swift, .222 Remington, .222 Remington Magnum, .223 Remington, 5.56×۴۵mm NATO, 5.7×۲۸mm, .22 TCM, 5.8 x 42 Chinese, .224 Weatherby Magnum, .225 Winchester, .223 Winchester Super Short Magnum (Obsolete) .223 Ackley Improved, .219 Donaldson Wasp, .221 Remington Fireball, .22-250 Remington and many more | |
| .۲۴۳ | ۶ mm | ۰٫۲۴۳ اینچ | .۲۴۳ Winchester, .244 Remington, 6mm Remington, 6 mm plastic airsoft BBs, 6mm Whisper, 6mm PPC, 6mm Bench Rest Remington,6x45mm, 6x47mm, 6mm Cheetah, .240 Weatherby, 6×62 Freres, 6mm Norma BR, 6XC Tubb, 6mm JDJ, 6mm SAW, 6-250 Walker, 6.17 Spitfire, 6.17 Flash, 6mm Lee Navy, and more, | |
| .۲۵ | ۶٫۳۵ میلیمتر | ۰٫۲۵ اینچ, ۶٫۳۵ میلیمتر | .۲۵ ACP, 6.35×۱۶mmSR | or .25 auto and 6.35mm براونینگ |
| .۲۶ | ۶٫۵ میلیمتر | ۰٫۲۶۴ اینچ, ۶٫۷ میلیمتر | ۶٫۵×۵۵mm, .260 رمینگتون | فشنگ ها عموما تحت عنوان ۶٫۵ میلیمتر شناخته می شوند |
| .۲۷ | ۶٫۸ میلیمتر | ۰٫۲۷۷ اینچ, ۷٫۰۳۵ میلیمتر | .۲۷۰ وینچستر, ۶٫۸ SPC | |
| .۲۸۴ | ۷ میلیمتر | ۰٫۲۸۴ اینچ, ۷٫۲۱۳ میلیمتر | .۲۸۰ Remington, 7mm-08 Remington, 7mm Remington Magnum, 7×۵۷mm Mauser, 7×۶۴mm | معمولا ۷ میلی متر نامیده می شود. |
| .۳۰۸ | ۷٫۶۲ میلیمتر | ۰٫۳۰۸ اینچ, ۷٫۸۲ میلیمتر | .۳۰ Luger (7.65 x 21mm Luger), .30-30 Win, 30 Herrett, .300 Whisper, .30-378 Weatherby, 7.63 Mannlicher-Schoenauer, 7.63 Mauser, .30 USA Rimless, .308 Corbon, .3-9 Savage, .30 Kurz, .300 AAC Blackout, 7.5mm Schmidt-Rubin, .300 Winchester Magnum, .30 Carbine, 309 JDJ, .30-06 Springfield, .30-06 JDJ, .307 GNR, .308 Winchester (7.62 x 51 Nato), .300 Weatherby Magnum, .30 Army (.30-40 Krag), 7.82mm Lazzeroni, and dozens more | |
| .۳۱۱ | ۷٫۹ میلیمتر | ۰٫۳۱۱ اینچ, ۷٫۹۲ میلیمتر | .۳۰۳ British, 7.62×۳۹mm Soviet, 7.62×۵۴mmR, 7.62×۲۵mm, 7.7×۵۸mm | ۷٫۶۲×۵۴mmR is actually 7.92 mm (Mosin, SVD, PKM, etc.) The same applies to 7.62×۳۹mm (AK-47, AKM, etc.) |
| .۳۲۳ | ۸ میلیمتر | ۰٫۳۲۳ اینچ, ۸٫۲۰ میلیمتر | ۸×۵۷mm IS, .325 WSM, 8mm Remington Magnum, 8 میلیمتر plastic (airsoft) BBs | .۳۲ caliber rifle cartridges |
| .۳۳۸ | ۸٫۶ mm | ۰٫۳۳۸ اینچ | .۳۳۸ Lapua, .338 Norma Magnum, .338 Winchester Magnum, .338-378 Weatherby Magnum | C14 تیمبر وولف (نیروهایی کانادایی) |
| .۳۵۵ | ۹ میلیمتر | ۰٫۳۵۵ اینچ | ۹mm Ultra, 9mm Bayard Long, 9mm Browning Long, 9mm Mauser, 9mm Winchester Magnum, 9mm Glisenti, 9mm Luger, 9 x 21mm, 9 x 23mm Winchester, 9mm Mi-Bullet, 9mm Steyr, .356 Team Smith & Wesson, 9mm Federal, 9mm x 25mm Dillon, 9mm Action Express | |
| .۳۵۶ | ۹ میلیمتر | ۰٫۳۵۶ اینچ | ۹mm Kurz (.380 ACP,), 9mm x 56mm Mannlicher-Schoenauer, 9mm x 57mm Mauser | |
| .۳۶۳ | ۹ میلیمتر | ۰٫۳۶۳ اینچ | ۹mm x 18mm ماکاروف | |
| .۳۶۵ | ۹٫۳ میلیمتر | ۰٫۳۶۵ اینچ | ۹٫۳×۶۲mm, 9.3×۶۴mm Brenneke, 9.3×۷۲mmR, 9.3×۷۴mmR | |
| .۳۷۵ | ۹٫۵ میلیمتر | ۰٫۳۷۵ اینچ, ۹٫۵۳ میلیمتر | .۳۷۵ H&H Magnum, 9.5×۵۷mm Mannlicher–Schönauer (.375 Rimless Nitro Express (RNE) × ۲¼) | |
| .۳۵۷ | ۹ میلیمتر | ۰٫۳۵۷ اینچ | .۳۸ Super, .38 Special, .357 Magnum, .357 SIG, .35 Remington, .357 in certain new Crosman precharged pneumatic (PCP) airguns. | Handgun cartridges known as “38” are .357 caliber. Generally .357 for revolvers and rifles, .355 in autoloaders |
تنها گلوله ای که در بدن متلاشی میشه گلوله انفجاری هست و تولید هم دیگه نمیشه. بعد یه گلوله دیگه هست ۹میلیتری هالو پُینت اونم فقط مچاله میشه …. کی گفته گلوله پر قدرت ۷.۶۲ از بدن خارج نمیشه؟ اونم با پوشش فلزی کامل؟! ئا همون ۵.۵۶ اینها همه فدرت خارج شدن از بدن رو دارن مگر اینکه فاصله زیاد باشه و به استخوان برخورد کنه …
ببخشید قطر داخلی و خارجی سلاح کلاشینکف چقدر با هم تفاوت داره
به عبارتی قطر پوسته لوله چقدره