دنیای اطلاعات: بیماری ایدز یا سندروم نقص ایمنی، نوعی اختلال است که در دستگاه‌ایمنی بدن و توسط ویروس نقص ایمنی یا همان HIV ایجاد میشود. ایدز دارای سه مرحله اصلی است: در مرحله اول که به آن «دوره نهفتگی» می‌گویند، فرد غیر از نشانه‌های ابتلا به بیماری کوتاهی شبیه آنفلوآنزا، تا یک دوره طولانی هیچ علائمی نمی‌بیند. با پیشرفت بیماری، دستگاه ایمنی بدن دچار اختلال شده و شخص، به عفونت‌های فرصت طلب و انواع تومور دچار میشود و در نهایت بیماری وارد مرحله سوم «ایدز» یا همان HIV میشود.
ایدز چیست؟
ایدز عمدتاً از طریق روابط جنسی محافظت نشده، سرنگ آلوده، انتقال خون آلوده و انتقال از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی، منتقل میشود. پیشگیری از عفونت HIV، معمولا از طریق آمیزش جنسی امن و استفاده از سرنگ استریل، امکان پذیر است. ایدز هیچ درمان یا واکسنی ندارد؛ اگر چه درمان ضدویروسی می‌‌تواند باعث کاهش دوره بیماری و امید به زندگی شود. پژوهش‌‌ها نشان میدهد که HIV در اوایل قرن بیستم میلادی در غرب آفریقا، جهش یافته و پدید آمده است. ایدز اولین بار در سال ۱۹۸۱ توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ایالات متحده‌آمریکا، شناخته شد. در حال حاضر با توجه به وسعت حوزه شیوع این بیماری، ایدز به عنوان یک بیماری همه گیر جهانی شناخته میشود.
ایدز: هر سه ماه، ۵۰۰ نفر مبتلا می‌شوند
مقامات سازمان ملل در گزارش جدیدی اعلام کردند که در مقایسه با آمار سال ۲۰۰۱ میلادی، موارد جدید ابتلا به ویروس HIV در بین کودکان و بزرگسالان جهان ۳۳ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که در ایران، آمار ابتلا به‌ایدز طی هفت سال اخیر، روند صعودی داشته است. به گزارش «فرارو»، دامنه گستردگی این بیماری در حالی هرروز رو‌به‌رشد است که آمارهای دولتی نشان میدهد به‌طور میانگین از سال ۱۳۸۸ تا به‌امروز، هر سه‌ماه یک‌بار ۵۰۰ نفر به مبتلایان این بیماری اضافه میشود؛ طبق این آمار ۴۶ درصد مبتلایان به‌ایدز، در زمان ابتلا در گروه سنی ۳۴- ۲۵ سال قرار دارند. این در حالی است که کارشناسان دانشگاه‌های علوم‌پزشکی معتقدند آمارهای دولتی، میزان واقعی تعداد مبتلایان به‌ایدز در کشور را نشان نمی‌دهند.
کاهش سن ابتلا به‌ایدز
علاوه بر افزایشِ میزان ابتلا به‌ایدز از طریق روابط جنسی، سن ابتلا به‌ایدز نیز در حال کاهش است. بررسی آمارهای سالانه وزارت بهداشت نشان میدهد در سال۱۳۸۸، سهم گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال از میان کل مبتلایان به‌ایدز، ۳٫۳ درصد بود که این رقم در پایان سال۱۳۹۱ به ۱۱ درصد رسیده است. این درحالی است که پیش از این، مسئولان وزارت بهداشت نسبت به کاهش سن ابتلا به‌ایدز در کشور، هشدار داده بودند. به‌طوری‌که مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری ایدز با استناد به مطالعات انجام‌شده عنوان کرده بود: «نتایج مطالعه‌ای که دوسال گذشته در کشور انجام شده، حاکی از آن است که سن ابتلا به‌ایدز پایین آمده و به زیر ۲۰ سال کاهش یافته است»!
تهران دارای بیشترین میزان ابتلا از طریق روابط جنسی
رئیس مرکز تحقیقات ایدز، دکتر مینو محرز در گفتوگو با شرق می‌گوید: «۹۹ درصد بیماران جدیدی که در تهران به ما مراجعه می‌کنند، از طریق روابط جنسی محافظت نشده، به ویروس ایدز مبتلا شده‌اند». او با تاکید بر این که آمارهای جدید شیوع ایدز در کشور نشان میدهد موج سوم ایدز، یعنی شیوع جنسی آن در کشور شروع شده است، می‌افزاید: «حدود ۳۰ درصد مبتلایان جدید از طریق روابط جنسی به این ویروس آلوده شده‌اند؛ زیرا ۲۱ درصد آنها به شکل رسمی این مسئله را عنوان کرده‌اند و ۱۰ درصد دیگر نیز که علت ابتلا را نگفته‌اند، احتمالا از همین طریق آلوده شده‌اند. ضمن این که شواهد نشان میدهد تعداد زنان بارداری که این ویروس را از همسران‌شان گرفته‌اند، به طور نگران‌کننده‌ای در حال افزایش است.»
سهم زنان از ابتلا به‌ایدز
سهم زنان در ابتلا به‌ایدز از طریق روابط جنسی از ۴۰ درصد سال ۸۰، به ۶۰ درصد در سال ۹۱ رسید. هشدارهای کارشناسان و رسانه‌ها طی ۵ سال اخیر مبنی بر پیشروی موج سوم ایدز در جامعه ایران، حالا به حقیقت پیوسته است و جزئیات آماری، نشان از آن دارد که این موج بیش از پیش دامن زنان را گرفته است. آماری که نشان میدهد موج سوم ایدز طی ۱۲ سال اخیر، حالا به یکی از نگران کننده ترین شرایط خود رسیده و سهم زنان از ۴۰ درصد موارد جدید ابتلا از طریق روابط جنسی در سال ۱۳۸۰، به ۶۰ درصد در سال ۱۳۹۱ تبدیل شده است(که بیشترین نقش را زنان خیابانی بر عهده دارند.) طبق این آمار در ۱۰سال ابتدایی آغاز بیماری ایدز در ایران؛ یعنی از سال ۱۳۶۵، سهم مردان و زنان در ابتلا به‌ایدز حدود ۹۸درصد به دو‌درصد بود، اما حالا در سال۹۳ به رقمی حدود ۶۵ درصد مردان و ۳۵ درصد زنان رسیده است.
ایدز در میان کودکان کار و کودکان خیابانی
دکتر مینو محرز در گفتوگو با ایسنا، می‌گوید: «طبق مطالعه‌ای که در گذشته انجام شده، بیشترین میزان شیوع ایدز در میان کودکان کار و کودکان خیابانی، بین سنین ۱۰ تا ۱۸ سال است. وی با استناد به مطالعه‌ای که پیش از این در زمینه ابتلا به‌ایدز روی هزار کودک کار در تهران انجام شده است، ادامه داد: از میان هزار کودک مورد مطالعه، ۴ تا ۵ درصدشان HIV مثبت بودند و اصلی ترین راه مبتلا شدن این کودکان، تجاوز جنسی است. اعتیاد نیز یکی از راه‌های انتقال ایدز در کودکان است.»
برخی بیمارستان ها، ایدزی‌ها را پذیرش نمی‌کنند!
سال‌ها از کارزار مسئولان ایدز برای تابوشکنی از این بیماری می‌گذرد. با این وجود، همچنان راه طولانی برای تبدیل بیماران مبتلا به‌ایدز به «بیمار» وجود دارد، چراکه همچنان مبتلایان به این بیماری، مجرم یا آسیب دیده اجتماعی تلقی می‌شوند. بر اساس اظهارنظر جدیدی که ماهِ گذشته، دکتر مینو محرز انجام داد، پذیرش و بستری مبتلایان به‌ایدز در بیمارستان‌ها همچنان با مشکلاتی روبه‌روست. مینو محرز عنوان کرده است: «نبود برخی امکانات و تجهیزات پزشکی در بیمارستان‌ها برای جلوگیری از انتقال ایدز به پزشک، مانعی بر سر راه دریافت خدمات درمانی است».
راهکارهای دولتی
سال ۸۵ خبر خوش تولید داروی گیاهی مبارزه با ایدز انتشار یافت؛ در حالی که قرار بود این دارو به صورت انبوه تولید شود و در اختیار مراکز درمان و مشاوره‌ایدز قرار گیرد، یک عضو کمیته کشوری ایدز فاش کرد که دارو تأثیر موفق درمانی ندارد. به این ترتیب، مقابله با این بیماری خطرناک از مرحله درمان کامل به برنامه‌هایی مثل قرار دادنِ سرنگ استریل در اختیار معتادان، کاهش یافت. اما همچنان راه، پیشِ پای موج سوم ایدز با روابط پرخطر جنسی باز است. دکتر عباس صداقت در گفتوگو با ایسنا درباره برنامه‌های وزارت بهداشت در این زمینه با بیان اینکه در راستای طرح تحول نظام سلامت، سه برنامه بزرگ برای کنترل ایدز در حال پیگیری است، گفت: «سال گذشته برای اولین بار هم در کشور و هم در بین کشورهای مدیترانه شرقی، توانستیم ۱۲ آزمایشگاه قطب منطقه‌ای تشخیص تخصصی HIV را در کشور راه‌اندازی کنیم». وی هدف از ایجاد این ۱۲ آزمایشگاه را ارائه کلیه خدمات تخصصی نظیر تشخیص، پایش، درمان و تشخیص‌های مولکولی برای کل کشور دانست تا این خدمات به صورت کاملا رایگان در دسترس بیماران قرار گیرد.
صداقت برنامه دیگر وزارت بهداشت را کنترل ایدز در میان حاشیه‌نشینان عنوان و اظهار کرد: «یک بسته جامع و همه جانبه در این خصوص تدوین کردیم تا در قالب آن بتوانیم خدماتی به منظور پیشگیری، کاهش آسیب، مراقبت و درمان HIV ارائه دهیم». رئیس اداره کنترل ایدز وزارت بهداشت افزود: «در صورتی که گروه یا افرادی، نیازمند بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص HIV باشند، شرایط انجام این کار نیز فراهم خواهد بود و در صورت نیاز به دریافت بسته‌های کاهش آسیب، این بسته‌ها به صورت کاملا رایگان در اختیار آنها قرار می‌گیرد و در نهایت اگر کسی به خدمات مراقبت و درمان نیاز داشت، در این بسته، روندی پیش‌بینی شده است تا این افراد بتوانند از طریق سیستم ارجاع، به بخش‌هایی که این خدمات را به صورت رایگان و کاملا محرمانه ارائه می‌دهند، ارجاع داده شوند».
آموزش و فرهنگ سازی شفاف
دکتر مینو محرز به درستی معتقد است: «کشورهای غربی به این دلیل توانستند شیوع ایدز از طریق روابط جنسی را کنترل کنند که به طور کاملاً شفاف و بی‌پرده مسائل را برای مردم بازگو کردند و آگاهی جامعه و جوانانشان را بالا بردند، در صورتی که در کشور ما صحبت کردن شفاف در این باره سخت است، اطلاع‌رسانی مداوم و مستمر وجود ندارد و اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، آینده بسیار نگران‌کننده‌ای در انتظار ماست».
