دنیای اطلاعات: احتباس ادرار (به عربی: احتباس البول/حبس البول)، رتانسیون ادراری (Urinary retention) یا شاشبند به عدم قابلیت دفع ادرار گفته میشود. این عارضه از اصلیترین علل هیپرپلازی خوشخیم پروستات است. از دیگر دلایل ایجاد احتباس ادراری میتوان به انواع عفونت، مشکلات عصبی، یبوست و اثر برخی داروها و آمفتامین اشاره نمود.
این اختلال در سیستم ادراری به معنی تخلیهی کم یا ناکامل مثانه است. گاه عضلههای مثانه و اسفنکتر مثانه آزاد نشده و ادرار به سختی جریان پیدا میکند و باعث عدم تخلیه کامل مثانه میشود. ادرار باقی مانده میتواند منجر به ایجاد عفونت شود.
سمپتوم و نشانهها
رتانسیون ادراری توسط جریان کم ادرار یا تناوب در ادرار، احساس دفع ناقص (تأخیر بین تلاش برای ادرار کردن)، شب ادراری (نیاز به ادرار کردن در شب) و تکرر ادراری خود را نمایان میسازد. ادرار باقیمانده در مثانه ممکن است منجر به بی اختیاری ادرار گردد و در موارد حاد رتانسیون ادراری کامل یا آنوری نیازمند اورژانس پزشکی خواهد بود چرا که ممکن است به علت کشش (اتساع) بیشازحد در بافت ماهیچه، مثانه دچار پارگی بافت گردد.
دلایل و علتها
از دلایل و علل ایجاد این عارضه میتوان با گروهبندی هریک از اندام مرتبط به موارد زیر اشاره نمود:
در مثانه:
– عملکرد ناقص اسفنکتر
– اختلال عصبی در اعصاب مربوط به سیستم ادراری و همچنین پارکینسون
– مشکلات و بیماری در بافت مثانه
در پروستات:
– هایپرپلازی خوشخیم پروستات
– سرطان پروستات
– پروستاتیت (التهاب در پروستات)
– در اورترا (میزراه)
– مشکلات مادرزادی دریچهها
– ختنه
– هرنوع انسداد در میزراه
استفاده از هرنوع محرک (دارو) و اکستازی یا آمفتامین
شایع ترین علت ایجاد احتباس ادرار در آقایان، بزرگ شدن غده ی پروستات است. در خانم ها بزرگ شدن رحم در اوایل بارداری موجب وارد آمدن فشار بر پیشابراه و در نتیجه رتانسیون ادراری می شود.
پیآمد و عوارض
رتانسیون ادراری، اغلب بدون هشدار اتفاق میافتد و بهشکل ناتوانی در ادرار کردن نمود میابد. در برخی افراد، این اختلال تدریجی و در برخی دیگر ناگهانی بروز پیدا میکند. احتباس ادراری حاد یک حالت اورژانس بوده و نیاز به درمان فوری خواهد داشت.
درد شدید آزار دهنده و تعریق ، آنژین ، اضطراب و فشار خون بالا از پیآمدهای رتانسیون ادراری است و بیمار ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان یابد. در چنین وضعیتی باید بیمار با ضن رسیدن به مرحله سکته قلبی تحت مانیتورینگ قرار گیرد. از دیگر عوارض رتانسیون ادراری میتوان به نارسایی مزمن کلیه اشاره نمود.
رتانسیون ادراری و هرگونه انسداد مجاری ادراری در درازمدت عواقبی را بدنبال دارد همچون:
– انواع سنگ و رسوب مثانه
– آتروفی عضلات دتروسور
– هیدرونفروزی (تراکم اخلاط در کلیه)
– هایپرتروفی در دتروسور
– دیورتیکولا (تغییر شکل در ماهیچه مثانه)
عوامل ایجاد و تشدید کننده
سزارین (اغلب پس از چهار سال)، آسیب دیدن مهره چهارم کمری، اختلالات عصبی، ورم پروستات، کم نوشیدن آب، تنگی مجرای ادرار، سنگ و انسداد مجاری به وسیله آن، دیازپام، اندرین سولفات.
درمان گیاهی
– ویتامین های E و B-6
– به را در فر بپزید و میل کنید.
– عرق «رازیانه + گزنه سفید + خارشتر + کاکل ذرت + دم گیلاس یا آلبالو»
– جوشانده برگ خشک انگور سیاه فرنگی.
– در یک ظرف سفالی با آتش ملایم شش عدد تره فرنگی را با روغن زیتون خوب بپزید و به صورت گرم روی قسمت ناحیه پایین شکم به مدت ۱۵ دقیقه ببندید.
– کودک را به مدت ۵ دقیقه در وان کوچک آب گرم بنشانید و او را بیرون آورید و یکباره روی ناحیه بیضه ها و آلت آب سرد بپاشید.
– شیر آب را باز کنید به طوری که آب قطره قطره بیایید و کودک را وادار کنید به آن نگاه کند.
– بچه را از پشت به سینه بچسبانید و پای او را صاف نگه دارید و بدن او را صاف در یک راستا نگه دارید.
منبع
برگرفته از کتاب درمان گیاهی با روش ابوعلی سینا از محمدحسن نعیمی
برنامه سلامت باشید- شبکه سوم سیما ۱۷مرداد ۱۳۹۰
nsaid painkillers may raise urinary retention risk
پرستاری داخلی-جراحی برونر : صفحه ۱۳۳